پاندمی نیپا جهان را تهدید می‌کند؟ | ویروسی که با علائم تنفسی شدید و اختلال عصبی میزبانش را می‌کشد

همشهری آنلاین - مریم سرخوش: این روزها نام «نیپا» بیشتر از همیشه شنیده می‌شود، ویروسی مرگبار که تقریبا یک دهه پیش در سه کشور مالزی، سنگاپور و هند شناسایی اما گستردگی جغرافیایی زیادی نداشت. حالا هندی‌ها از شیوع دوباره این ویروس در یکی از ایالت‌های خود خبر می‌دهند و سازمان جهانی بهداشت هم این ویروس را مانند ابولا، زیکا و کووید-۱۹ به عنوان یکی از بیماری‌های مستحق تحقیقات اولویت‌دار به دلیل داشتن ظرفیت منجر شدن به اپیدمی جهانی، نام برده است.

چیزی که نگرانی‌ها را تشدید کرده و این که آیا نیپا قادر است مانند ویروس کرونا از مرزهای کشور مبدا عبور و یک اپیدمی جدید در جهان را رقم خواهد زد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیته علمی کووید-۱۹ درباره این ویروس به همشهری آنلاین گفت: نیپا جزو خانواده‌ ویروس‌هایی است که بیماری تنفسی در انسان ایجاد می‌کند. راه‌ انتقال این ویروس از خفاش میوه‌خوار است که ترشحات آن بیماری را به انسان متقل می‌کند. البته حیواناتی از جمله خوک، اسب، گربه و سگ هم می‌توانند به ویروس نیپا آلوده شوند.

وی درباره علائم ابتلا به نیپا هم گفت: این بیماری می‌تواند بیماری تنفسی شدید و بیماری‌های عصبی شدید در فرد ایجاد کند و میزان مرگ و میر آن هم به زمان تشخیص زودهنگام بیماری مرتبط است.

ناجی در پاسخ به این سؤال که گسترش این ویروس به کشورهای دیگر چقدر امکان دارد، عنوان کرد:‌ با توجه به رفتار ویروس تاکنون به نظر نمی‌رسد که خیلی از یک وسعت جعرافیایی زیادی برخوردار باشد. ضمن این‌که انتقال از انسان به انسان هم زیاد نبوده و موارد گزارش شده نشان می‌دهد که بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد این بیماری را به یکدیگر منتقل کرده‌اند.

او درباره این که چرا این ویروس سرعت انتقال بالا در ارتباطات انسانی ندارد، توضیح داد: این ویروس، بیماری شدید ایجاد می‌کند و مرگ و میر آن حدود ۴۰ تا ۷۵ درصد گزارش که عدد بالایی است. ابتلای شدید به این نیپا باعث مرگ میزبان می‌شود، بنابراین ویروس میزبان خود را از دست می‌دهد و شانسی برای انتقال گسترده ندارد. به همین دلیل تصور این که نیپا سرنوشتی مشابه کووید-۱۹ داشته باشد، فعلا درست نیست.

البته ناجی تاکید کرد: مطالعات در این باره در حال انجام است و سازمان جهانی بهداشت هم این ویروس را مانند ابولا، زیکا و کووید-۱۹ به عنوان یکی از بیماری‌های مستحق تحقیقات اولویت‌دار اعلام کرده است. تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در حال انجام است اما فعلا به نظر نمی‌رسد که خطر انتشار جهانی ویروس مطرح باشد. مگر این‌که ویروس تغییر و جهشی در خود داشته باشد، که بتواند سرعت انتقال خودش را افزایش دهد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: اتفاقی که درباره ویروس کووید-۱۹ رخ داد این بود که با جهش‌های متعدد سرعت و میزان انتقال‌پذیری خودش را افزایش داد اما هنوز چنین چیزی درباره نیپا وجود ندارد.

نیپا چیست؟

این ویروس از حیوانات (خفاش‌ها و خوک‌های آلوده) یا غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود، اما می‌تواند مستقیماً بین افراد نیز سرایت کند. تب شدیدی که به دلیل ابتلا به این بیماری ایجاد می‌شود، یکی از دلایل مرگ و نامش هم از روستایی گرفته شده که در آن کشف شده است. 

شیوع‌های قبلی

نیپا ویروس جدیدی نیست، شیوع اولیه این بیماری در سال 2001 در بنگلادش و هند ثبت شد. از آن زمان تاکنون، نیپا جان 100 نفر را در بنگلادش گرفته است. پس از آن شیوع نیپا در مالزی گزارش و منجر به مرگ 100 نفر شد. آن زمان، تلاش برای جلوگیری از گسترش ویروس، به معدوم کردن یک میلیون خوک منجر شد.

علائم و درمان نیپا

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تب بالا، سردرد، استفراغ و مشکلات تنفسی از علائم اولیه ابتلا به نیپاست. در موارد شدید هم تشنج و التهاب مغز منجر به کمای بیمار می‌شود. میزان مرگ و میر این ویروس ۴۰ تا ۷۵ درصد و بسیار بیشتر از کووید-19 اعلام شد است. هنوز واکسنی برای مقابله با نیپا وجود ندارد اما هندی‌ها با آنتی‌بادی مونوکلونال به مقابله با این عفونت ویروسی رفته‌اند.